Во природа! Зошто трчањето е добро?

Откако ќе донесете одлука, сè што треба да направите е да изберете форма на вежбање. Според експертите, динамичките активности се подобри за одржување на Вашето здравје отколку вежбањето со употреба на сила. Се препорачува да пробате и да пронајдете физичка активност во која би уживале долгорочно. Важно е локацијата за вежбање да не биде предалеку од Вашиот дом, спортот не треба да биде скап и да Ви даде чувство на задоволство. Не избирајте спорт за кој не Ве бива уште од детството. Ако немате осет за топка, избегнувајте игри со топки. Кога ќе го земете предвид сето ова, ќе останат неколку, но доволно можности. Ако ништо друго, трчањето или пешачењето секогаш Ви стојат на располагање - може да ги практикувате блиску до Вашиот дом и не треба да се зачленувате во некој клуб или да влегувате во некој објект. При редовно спортување, добро е да имате партнер, бидејќи помала е веројатноста да го одложувате и прескокнувате вежбањето ако некој друг смета на Вас. 

Причината што повеќето луѓе ја даваат за да ја објаснат својата аверзија кон трчање е тоа што не можат да трчаат. Кога велите „не можам“, всушност кажувате „не сакам“. Секој може да трча: пешачењето и трчањето се хармонични и циклични движења кои се прават природно. Нема како да ја погрешите техниката. Сè што Ви треба е добар пар патики. Значи, еве го рецептот за скептичните читатели: прво, надминете ја својата аверзија кон трчањето и верувајте дека можете да трчате. Кога ментално ќе се подготвите, време е за загревање. Загревањето не треба да се прескокнува, инаку Вашето тело ќе ви се одмазди со повреди. Почнете со бавно темпо, во спротивно ќе се изморите за само неколку минути. Не трчајте како што Ве учел наставникот по физичко. Слушајте ги сигналите на Вашето тело и не откажувајте се после првите неколку непријатни моменти, затоа што на Вашите мускули им треба малку време да се загреат. Кога ќе се загрееете, трчањето нема повеќе да го доживувате како измачување.

Хемијата на мозокот

На Вашите мускули им треба убаво загревање, истото важи и за Вашиот автономен нервен систем. Ова се случува кога Вашето тело се навикнува на необичниот физички напор, затоа е многу важно да дишете ритмички и постепено да го зголемувате интензитетот. Во втората фаза веќе ќе ги почувствувате вегетативните ефекти на вежбањето: побрзо и подлабоко дишење, имате забрзан ритам на отчукување на срцето, мачнина во слепоочниците и потење2. Во оваа фаза почетниците обично се откажуваат затоа што не дишеле ритмички или затоа што почувствувале остра странична болка или главоболка од ненадеен привремен пад на шеќер во крвта. Со доволно силна волја и самодисциплина, ќе ја надминете оваа критична точка. Бидејќи ова не е спринт од стотина метри, туку трчање на патеки долги неколку километри, а златното правило кажува да не вложувате голем напор уште на почетокот.

Потребна е тактика, но кога ќе ја научите, Вашиот мозок се префрла во друг режим, ослободува ендорфини, во медицината наречени ендогени опиоиди, кои имаат неколку физиолошки ефекти.3 Од името „опиоид“, можеби веќе сфативте дека ендорфините ја намалуваат перцепцијата за болка, Долгорочниот ефект на ендорфините е чувство на еуфорија, кое е потпомогнато од други хормони за добро чувство. Тоа се допаминот, наречен „хормон за награда“, и серотонинот, „хормон за среќа“, кој има и аналгетски ефект.3^,4 Кога телото ќе почне да ги лачи овие хормони, веќе нема да сакате да запрете и ќе почнете да се чувствувате како да би можеле да вежбате засекогаш. Овде може да стане опасно ако немате доволно кондиција. Ако не го зголемувате интензитетот на трчање постепено, може дури и да се повредите. Исклучувањето на автономниот нервен систем може да доведе до повреди на мускулите и исцрпеност, проследени со негативни физиолошки ефекти. Логично е дека треба да го зголемувате интензитетот на вежбање постепено, сè додека не го постигнете посакуваното ниво. 

Интригантно е зошто професионалните спортисти и редовните трчачи се зависници од трчање. Ова го прави хемијата на мозокот, поточно еден хормон - окситоцин, кој игра улога во поврзувањето.5 Всушност, окситоцинот се ослободува при секоја редовна активност што предизвикува задоволство. Но, тоа не е сè. Зошто трчањето ви ја прочистува главата и прави да имате нови и конструктивни идеи? Ова се објаснува со промената на електричната активност на мозокот откако ќе ја поминете критичната точка. Се ослободуваат одредени невротрансмитери кои создаваат изменета состојба која може да се забележи со електроенцефалографија (ЕЕГ) и која се споредува со алфа состојба на умот.6 Овој физиолошки процес е потврден во неколку студии.

Ниедно добро дело не останува ненаградено

Лесно е да се согледа дека физичката активност е корисна за нашата физичка и ментална рамнотежа. Нема подобар начин да се решат внатрешните конфликти и да се процесираат неуспесите со едно добро трчање. Навистина е корисен процес без дополнителен напор - само со трчање. Кога трчате, дневните проблеми што Ве преокупираат се трансформираат во Вашиот ум и кога ќе стигнете до крајот на Вашата патека, тие стануваат небитни. Пред да се изнервирате и да почнете расправија со колега или да му се развикате на Вашето дете, облечете ги патиките и добро истрчајте се. Кога ќе се вратите, нема ни да се сеќавате за што сте се расправале.

Често се поставува прашањето за тоа кое време од денот е најпогодно за трчање. Најкорисно е трчањето наутро, особено на отворено. Тоа физички и психички го буди Вашето тело, кое било исклучено и одмарало кога сте спиеле во текот на ноќта. Зошто? Бидејќи белите дробови Ви се исчистени, секоја од Вашите клетки се полни со свеж кислород, што ја зајакнува циркулацијата и Ве прави да се чувствувате енергични наместо исцрпени. Сè ова ќе ви помогне да добиете поинаква перспектива за денот и за задачите што се пред вас. Трчањето многу ќе ја зголеми и Вашата самодоверба, бидејќи задоволството што го чувствувате по завршување на вежбањето, позитивно влијае на тоа како гледате на себе. А тоа Ви е неопходно во оваа доба во која се вреднуваат перформансите.

Да повториме, треба да донесете одлука и да се придржувате до Вашиот план за вежбање. Придобивките се феноменални: ќе бидете толку многу задоволни со Вашите достигнувања што одвај ќе чекате да дојде следното вежбање. Сепак, секојпат ќе мора да поминете низ таа фаза на адаптација. Тоа значи дека првите неколку стотици метри секогаш ќе бидат тешки и за жал, нема како да ја избегнете таа болка. Придобивките мора да ги заработите со пот на челото. Ако малку размислите, ова важи и за сите други сфери на животот. По добро завршена работа, секогаш доаѓа вистинско задоволство. Истото важи и за трчањето.

Редовното вежбање може да Ви помогне во контрола на телесната тежина, намалување на ризикот од срцево заболување и зацврстување на коските и мускулите. Но иако поминало време од кога последен пат сте вежбале и имате здравствени проблеми, добро би било да поразговарате со Вашиот лекар пред повторно да започнете со нова рутинска физичка активност. 7