Проценка на ризик за ефикасно спречување на кардиоваскуларни заболувања

Што треба да правиме доколку сме во споменатата ризична група од 5%?

Оваа категорија претставува популација со висок ризик, што значи важно е да го промените вашиот начин на живот, вклучително и промена на исхраната, намалување на телесната тежина, прекин со пушењето цигари и редовно вежбање.⁽²⁾ Мора да сторите сè што можете за да превенирате, што можеби подразбира и дека ќе ви биде потребна терапија со лекови. Болеста има пирамидална структура: започнува со генетски код што го поседувате, потоа тука се и факторите на животната средина, вашиот начин на живот, факторите на ризик, а потоа на врвот на пирамидате е некој кардиоваскуларен проблем. На ист начин треба да размислувате и за превенцијата: имате ваш начин на живот, исхрана, пушење, алкохол, вежбање итн. Доколку веќе имате фактори на ризик (хипертензија, дијабетес, високи нивоа на масти), тие мора да се лекуваат. Во превентивната терапија, потребни ви се лекови за кои се знае дека влијаат не само на вашиот крвен притисок, туку имаат и друго дејство, имено ја намалуваат веројатноста за појава на прв или нов кардиоваскуларен проблем.⁽²⁾

Дали тие лекови се пијат цел живот?

Според сегашните сознанија, ако сте имале инфаркт , ќе ви бидат потребни одредени доживотни лекови, бидејќи артериосклерозата не е локален проблем, не е присутна само во крвниот сад што го предизвикал инфарктот.⁽³⁾ Ова значи дека целта на кардиоваскуларната превенција е да се намали фреквенцијата на првите или нови клинички случаи поврзани со срцеви, мозочни и периферни артериски заболувања. Клиничкиот случај вообичаено е една од овие три работи: смрт од кардиоваскуларна причина, мозочен удар или миокарден инфаркт.

Табелата за проценка на ризикот не ги зема предвид наследните фактори. Колку се важни тие?

Ако во семејната историја имате некој кој имал кардиоваскуларни заболувања на млада возраст, тоа е генетски ризик.2 Битно е дали некој ваш роднина имал инфаркт на 95-годишна возраст или на 38-годишна возраст. Обично кардиоваскуларните заболувања и тумори се развиваат во постара возраст, едноставно затоа што телото е остарено. Велиме дека на таа возраст тоа е „природно“, но не е природно на 38 години. При толку рана возраст можеби има некој генетски фактор , но тешко е да се посочи каков. Сепак, кардиоваскуларните заболувања не се сведуваат на една причина и тоа ја отежнува борбата против нив, но во исто време токму заради тоа може многу да се направи за нивна превенција. Во Финска се докажа дека превенцијата е многу ефикасна кога се прави на ниво на цело општество, а не само како медицинска задача.4 За 20 години, тие постигнаа големи подобрувања со промена на начинот на живот, навиките во исхраната и ефектите на прехранбената индустрија: порано беа рангирани меѓу најлошите по кардиоваскуларна смртност на глобално ниво, а денес тие се меѓу најдобрите во Европа.4 Ова го постигнаа во релативно краток период. За вакви работи, 20 години се сметаат како краток период.

Дали ние ја имаме една од најлошите стапки на смртност?

Честопати се вели дека ако честотота на кардиоваскуларни заболувања и тумори е голема во едно општество, самото општество е болно. Во 1960 година, Австрија и Унгарија имале исти стапки на смртност, а сега Унгарија ја има една од најлошите стапки на смртност во Европа.1 Не дека организмите на луѓето сега се послаби, тоа е социјален проблем што го има и во други земји. Заради ова, проценката на ризикот и соодветната превенција се толку важни, бидејќи крајната цел е да се намали ризикот од кардиоваскуларни случаи.