Храната да Ви биде лек
Вие сте она што го јадете.
Во Европа, една третина од кардиоваскуларни заболувања се поврзани со конзумација на нездрава храна, што укажува на тоа дека нивниот број може да се намали за една третина преку консумација на здрава храна.
Уште Хипократ, таткото на медицината, ја препознал поврзаноста помеѓу исхраната и здравјето. Античкиот научник одамна нè предупредил дека ќе станеме тоа што го јадеме; сепак, со денешното брзо темпо на живот, имаме сè помалку време свесно да внимаваме на нашата исхрана.
Јадењето масти е добро, но прекумерната консумација на заситени масти не е добра
Некој можеби ќе помисли дека решението е лесно: избегнувајте да јадете масти. Сепак, мастите се исто толку неопходни за нашето тело како и другите видови на хранливи материи, бидејќи тие се нашиот главен извор на енергија. Мастите ги содржат неопходните (есенцијални) масни киселини, а тие се потребни и за апсорпција на одредени витамини. Проблемот не е тоа што конзумираме масти, туку што ги конзумираме многу повеќе од потребното. Таквиот прекумерен внес може да има штетни последици. Конзумирањето масти повеќе од што му се потребни на нашето тело, особено заситени масти, го зголемува нивото на „лошиот“ холестерол (LDL) во крвта. Колку е повисоко нивото на холестерол, толку е поголем ризикот за развој на артериосклероза.1,2
Може да јадете сè, но треба да биде во препорачан сооднос
Здравото јадење не е комплицирано, ниту пак го намалува уживањето. Нема дополнителни трошоци и не бара дополнителен напор: само треба да знаете што да јадете повеќе, а што да јадете помалку. Може да ги користите истите состојки што лесно се наоѓаат во маркетите; разликата е само во нивниот сооднос и во процесот на подготовка.
Житарки
Камен-темелник на здравата исхрана е редовната консумација на житарки. Купувајте продукти со житарки од цело зрно! Ова храна вклучува интегрално брашно, кое вклучува трици и е дополнето со семиња, а исто така и кафеав „нерафиниран“ ориз. Тие се важен извор за добивање на енергија и потребните јаглехидрати кои се неопходни за раст и физичка активност. Таквите продукти се богати со растителни влакна и со нивно редовно конзумирање ќе се намали нивото на холестерол во крвта и ризикот од развој на колоректален карцином. Тие содржат неколку видови флавоноиди кои имаат голем број на корисни ефекти, како намалување на нивото на холестерол во крвта, спречување на тромбоза и раст на туморски клетки, а спречуваат и метастазирање на клетките на рак.3
Овошје и зеленчук
Овошјето и зеленчукот исто така содржат флавоноиди, па затоа треба редовно да се конзумираат. Научните докази покажале намалување на кардиоваскуларната смртност за 4% со конзумирање на секоја дополнителна порција овошје (еквивалентно на 77 грама) и зеленчук (еквивалентно на 80 грама) на ден. Друга важна компонента на овошјето и зеленчукот, која го штити човековото здравје, се растителните влакна. Растителните влакна ја инхибираат апсорпцијата на мастите и холестеролот, ги врзуваат жолчните киселини и помагаат истите да се исфрлат од телото со изметот. Овошјето и зеленчукот содржат и повеќе витамини (како што се витамин Б, Ц, Е и К), фолна киселина и малку калциум.
Извори на протеини
Месото, рибата, јајцата и сојата содржат значителни количини на протеини. Треба редовно да се конзумира посно месо, бидејќи организмот лесно ги обработува и искористува протеините што тоа ги содржи. Месото е богат извор на протеини со голема вредност, разновидни масти, вклучително и омега-3-полинезаситени масни киселини, цинк, железо, селен, калиум, магнезиум, натриум, витамин А, витамини од Б-комплекс и фолна киселина.4
Исто така, се препорачува редовно конзумирање на морска риба: скуша, лосос, харинга, туна и сардини. Специјалните омега-3 масни киселини, кои се наоѓаат во морските риби, спречуваат развој на тромбоза , го намалуваат нивото на триглицериди во крвта, спречуваат аритмии и дијабетес и го подобруваат функционирањето на имунолошкиот систем. Го намалуваат и ризикот од развој на рак на простата, дебело црево и дојки, ги ублажуваат симптомите на автоимуните заболувања на цревата и може да ја подобрат состојбата на коските и зглобовите.5 Се препорачува здравите лица да јадат риба двапати седмично, а лицата со артериосклероза трипати седмично.
Јајцето, кое е еден од најголемите извори на протеини, исто така припаѓа во оваа група на хранливи продукти. Јајцата содржат големи количини на витамин А, Д и Е, како и фолна киселина, но бидејќи жолчката од јајце содржи и високо ниво на холестерол, треба да се конзумираат во умерени количини, вообичаено се препорачува 2 - 6 јајца седмично.6
Калциумот во најголеми количини го има во млекото. Половина литар млеко содржи две третини од нашите потреби за калциум. Млекото е особено важно за децата и адолесцентите, бидејќи нормалната коскена маса се развива во првите триесет години. Покрај тоа, млекото содржи и витамин Д, кој помага во апсорпцијата на калциум.7
Кујнски трикови со кои ќе останете здрави
Покрај тоа што треба да знаете што да јадете, треба да знаете и како да ја подготвите храната.
- Наместо да правите супи и зеленчукови чорби со запршка, згуснете ги со додавање обезмастена кисела павлака или јогурт. И самиот зеленчук може да се користи за да се згуснат супите и чорбите. Извадете и испасирајте еден дел од зеленчукот што се вари, а потоа повторно вратете го во тенџерето.
- Наместо да користите салама богата со масти, направете сендвичи со посно пилешко, мисирка или риба. Наместо да користите сосови од мајонез од продавница, зачинете ги јадењата со домашни преливи за салата, направени од кефир и зелени билки.
- Кога подготвувате месо, отстранете ја видливата маст, а исто така извадете ја кожата од живината.
- Кога правите супа или чорба, отстранете ја маснотијата што се собира на површината. Користете само малку сос за скара или маснотија од готвеното месо, колку и да се вкусни.
- Намалете ја употребата на сол, доказите укажуваат на тоа дека прекумерната консумација на сол може да го зголеми ризикот од висок крвен притисок .2 Може многу да придонесете за заштита на Вашето здравје ако ги промените навиките за користење сол.
- Сведете ја на минимум консумацијата на производи што се богати со шеќер, вклучувајќи ги и слатките и пијалоците со шеќер, бидејќи прекумерното конзумирање на шеќер води кон развој на дијабетес. Задоволете го вашиот апетит за ужинка јадејќи свежо или суво овошје.
Начин на живот кој помага во спречување на кардиоваскуларни заболувања
Ако успеете да ја трансформирате Вашата исхрана придржувајќи се на горенаведените не толку комплицирани правила, ќе постигнете општа благосостојба, потенка фигура и поголема самодоверба. Исто така, ќе придонесете во спречување на кардиоваскуларни заболувања и инфаркт , бидејќи сте елиминирале барем еден од факторите на ризик.
Покрај промената на Вашиот начин на живот, и редовното пиење лекови може да помогне во спречување на кардиоваскуларни заболувања. Аспирин® Протект 100 е лек кој содржи ацетилсалицилна киселина. Една таблета на ден го инхибира слепувањето на тромбоцитите, со што се спречува формирање на крвни тромби кои ги стеснуваат или блокираат крвните садови и на тој начин се намалува ризикот од инфаркт.8
Пред употреба внимателно да се прочита упатството! За индикациите, ризикот од употребата и несаканите дејства на лекот односно медицинското помагало консултирајте се со Вашиот лекар или фармацевт.
Референци:
- (1) Mayo Clinic Staff. Nutrition and healthy eating. (2019) Available at: https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/fat/art-20045550?p=1 [accessed 30 June 2020]. Return to content
- (2) Piepoli MF, Hoes AW, Agewall S, et al. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of 10 societies and by invited experts)Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Eur Heart J. 2016;37(29):2315-2381. doi:10.1093/eurheartj/ehw106. Return to content
- (3) Jennings K-A. 9 Health Benefits of Eating Whole Grains. (2019) Available at: https://www.healthline.com/nutrition/9-benefits-of-whole-grains#section1 [accessed 30 June 2020]. Return to content
- (4) Ahmad RI, Muhammad AH. Nutritional Composition of Meat. (2018) Available at: https://www.researchgate.net/publication/328203351_Nutritional_Composition_of_Meat [accessed 30 June 2020] Return to content
- (5) Hjalmarsdottir. 17 Science-Based Benefits of Omega-3 Fatty Acids. (2018) Available at: https://www.healthline.com/nutrition/17-health-benefits-of-omega-3 [accessed 30 June 2020]. Return to content
- (6) Gunnars. Eggs and Cholesterol – How Many Eggs Can You Safely Eat? (2018) Available at: https://www.healthline.com/nutrition/how-many-eggs-should-you-eat [accessed 30 June 2020]. Return to content
- (7) National Institutes of Health. Fact Sheet – Calcium. (2020) Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/?print=1 [accessed 30 June 2020]. Return to content
- (8) Аспирин® Протект 100 mg, гастрорезистентни таблети; Внатрешно упатство за лекот, август 2020. Return to content
поврзани статии:
Аспирин® Протект 100, 100 mg гастрорезистентни таблети Лекот може да се издава и/или продава без рецепт.
Bayer d.o.o. Љубљана- Претставништво Скопје
Антон Попов 1, лок 4 мез., лам 2
ПРЕД УПОТРЕБА ВНИМАТЕЛНО ДА СЕ ПРОЧИТА УПАТСТВОТО! ЗА ИНДИКАЦИИТЕ, РИЗИКОТ ОД УПОТРЕБАТА И НЕСАКАНИТЕ ДЕЈСТВА НА ЛЕКОТ КОНСУЛТИРАЈТЕ СЕ СО ВАШИОТ ЛЕКАР ИЛИ ФАРМАЦЕВТ.
